تگزاپون و مضرات تگزاپن را بشناسید | آسیب های سولفات لاریل سدیم

در این مقاله که از سراسر منابع وب فارسی جمع آوری شده سعی کردیم به شناخت تگزاپون و مضرات آن بپردازیم.

سولفات لاریل سدیم یا تگزاپن به اختصار SLS با فرمول NaC12H25SO4 یا سدیم دودسیل سولفات SDS یا یا ماده نزدیک به آن سولفات لوریت سدیم یا سولفات لاریل اتر سدیم (سدیم لوریل اتر سولفات) Sodium Laurylether Sulfate به اختصار SLES رایجترین سولفات‌های سطح فعال آنیونی (مواد فعال سطحی آنیونی) از پاک‌کننده‌های سنتزی با قدرت زیاد و به‌طور دقیق‌تر جزو سورفاکتنت‌ها (مواد فعال سطحی یا مواد مؤثر) می‌باشد.

این ماده یک ترکیب شیمیائی امولسیون‌کننده، پُف‌دهنده، تسریع‌کننده انحلال، و کف‌کنندگی است که از آن در صنایع شویندگی، دترژنت‌ها یا مواد غذائی استفاده می‌شود و مواد فعال‌کننده سطحی آنیونی در تولید شامپو می‌باشد.

سولفات لاریل سدیم دراکثر مواد تجاری شوینده‌ها مثل مایع ظرفشویی و پاک‌کننده‌های صنعتی (کارواش و کف شورها و بر طرف‌کننده روغن) و در بیش از ۹۰٪ مواد بهداشتی و پاک‌کننده بدن و سر از قبیل خمیر دندان، صابون، شامپو، کرم ولوسیون چه به صورت مایع یا غیرمایع جهت زدودن چربی به عنوان ماده کف‌کننده و پاک‌کننده وامولسیون‌کننده مواد چسبنده بکار می‌رود و جزو مواد اولیه آرایشی و داروئی است.

این ماده موجب شکسته شدن سد رطوبتی پوست شده وخود به راحتی در پوست نفوذ می‌نماید و به دیگر مواد شیمیایی نیز اجازه می‌دهد تا به راحتی نفوذ کنند. ضمن ترکیب باسایر مواد شیمیایی جزو مواد خطرناک و سرطانزای (با کلاس قوی) پوستی است که همچنین می‌تواند ریزش مو شود.

گاهی اوقات SLES یاSLS با برچسب ‘برگرفته از نارگیل’ یا ‘ مشتقات طبیعی نارگیل ارائه می‌گردد ودارا بودن کد تجاری و تصویب استاندارد ملی و باوجود درستی مسئله طبیعی بودن، باعث گمراهی می‌گردد. علت فروش این مواد در بازار، ضمن عدم آگاهی، اشتیاق افراد و مشتری‌ها به این مواد است که علاقه کاذب خاصی به میزان کف‌کنندگی دارند.

نام های مترادف تگزاپون:

سدیم لوریل اتر سولفات، تگزاپون،سدیم دودسیل سولفات، سدیم مونو دو دسیل سولفات، سدیم لاریل سولفات، سدیم لارت سولفات صدفی، سدیم مونو لاریل سولفات، سدیم دودکانو سولفات، سدیم لوریل سولفات. texapon

فرمول شیمیایی تگزاپون : NaC12H25SO4.
جرم مولی تگزاپون : ۲۸۸٫۳۸ g mol−۱
چگالی تگزاپن :۱٫۰۱ g/cm³
دمای ذوب تگزاپون : ۲۰۶ °C
شکل ظاهری تگزاپن : مایعی ویسکوز بی رنگ- خمیر سفید نیمه شفاف

حلالیت : به هر نسبتی در داخل آب حل میشود. از پایداری خوبی در برابر آبهای سخت برخوردار است.

سدیم لورث سولفات، که به عنوان سدیم لوریل سولفات هم شناخته می‌شود، به عنوان یک سورفکتانت، شوینده‌ی مصنوعی، امولسیفایر استفاده می‌شود. این ماده‌ی شیمیایی در عوامل پاک‌کننده‌ی صنعتی و هم‌چنین هر شامپو، صابون مایع، و پودر لباسشویی که از نظر تجاری در دسترس است، یافت می‌شود.

مشکل اصلی با سدیم لورث سولفات به خاطر فرآیند تولیدش است، که طی آن اغلب به دی‌اکسان ۱، ۴ آلوده می‌شود که ماده‌ای سرطان زا است.

ژوهش‌ها نشان می‌دهد سدیم لورث سولفات می‌تواند باعث سوزش چشم و پوست، اختلال غدد درون‌ریز، سمیت محیطی، سمیت عضوی، سمیت رشدی، سمیت تولیدمثلی، سمیت عصبی و جهش‌های احتمالی در دی‌ان‌ای شود که سبب سرطان می‌شوند. در حق بدن‌تان لطف کنید و به دنبال شامپوهایی باشید که حاوی سدیم لورث سولفات نیستند

انواع تگزاپون

به طور کلی دو نوع تگزاپن وجود دارد. یکی تگزاپون صدفی با درجه خلوص ۳۰% و دیگری تگزاپون مالزی(N70) با درجه خلوص ۷۰%

کاربرد تگزاپن

این ماده در مواد اولیه صنایع شوینده و مواد اولیه صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده می شود.

مضرات تگزاپون

مهم‌ترین تأثیر سولفات لاریل سدیم و سایر مشتقات این است که باعث شکسته شدن محافظ رطوبتی پوست می‌گردد و به دیگر مواد شیمیایی اجازه می‌دهد تا به راحتی به زیرپوست نفوذ کند.

علیرغم تبلیغات طبیعی بودن اکثر صابون‌های تجاری، اکثر پوستها به این ماده شیمیائی فوق‌العاده حساسند که باعث خشکی پوست می‌شود، در بدترین حالت بخصوص در پوست حساس باعث خارش سوزناک بعد از حمام به مدت ۲۰ الی ۳۰ دقیقه می‌گردد که علت آن تخریب لایه بیرونی پوست است و آزمایشهای لابراتواری نشان داده‌است اثر تخریب سولفات لاریل سدیم تا ۱۷ روز روی پوست باقی می‌ماند.

سلول‌های بدن از پروتئین ساخته شده‌است. توسعه این سلول‌های به شدت وابسته به فرایندهای تکثیر سلولی است که به‌طور مستمر بدن بااز بین بردن سلول‌های آسیب دیده و قدیمی تر و جایگزین کردن آن‌ها با سلولهای سالم و جدیدتر این فرایند را کنترل می‌کندو تقریباً جایگزینی هر سلول در بدن حداقل ۷ سال است.

SLS با اثرگذاری روی مولکولهای بدن و پروتئینها، ازطریق تشکیل پل شیمیایی بین بخش‌های محلول در چربی و محلول در آب باعث می‌شود که نیروهای مورد نیاز هیدروفوبیک برای حفظ ساختار پروتئین و مولکول فرو بریزند و این فرایند غیرقابل برگشت است.

بانظر گرفتن اینکه پروتئین‌های موجود آسیب دیده‌اند و منجر به افزایش ترشح هورمونی جهت بهبود می‌گردند و همچنین این سلول‌های تازه نیز احتمالاً در معرض آسیب دیدگی اند لذا با درنظرگرفتن موارد فوق خسارت دوچندان است و دقیقاً این نوع فعالیت که می‌تواند به مراحل اولیه سرطان پوست منجر شود.

گرچه هنوز بطور کامل اثرات استفاده SLS در پوست و مصرف مستقیم آن در ایجاد سرطان اثبات نشده‌است ولی درگزارش منتشر شده آورده شده‌است که این ماده سورفکتانت و محرک قوی برای پوست است.

فارغ از این پتانسیل ایجاد شرایط پیش سرطانی با غیرطبیعی کردن پروتئین‌ها، SLS با تقلید اثرات استروژن باعث سرطان می‌گردد. این اثر می‌تواند حتی بر سرطان سینه و سرطان تخمدان که به‌طور مستقیم به سطح استروژن مرتبط است تأثیر بگذارد منجر به رشد تومور شود.

SLS با اخلال در سطوح استروژن طبیعی و با ایجاد اثرات مشابهی در سطح سلولی به عنوان استروژن آندوژن، می‌تواند بروز سرطان تسریع کند. عامل فزونی سرطان سینه در سالهای اخیر حتماً به مواد مصرفی مربوط است. حتی در مردان نیز دیده شده‌است. به‌طور بالقوه SLS می‌تواند از طریق دیگری یعنی با واکنش با ترکیبات نیتروژن دار می‌تواند باعث سرطان شود. البته نگرانی عمده این است SLS با جهش سلولی و صدمه زدن به مواد ژنتیکی موجود در هر سلول باعث ایجاد بیماری گردد.

سولفات لاریل سدیم بیماری‌های مخاطی دهان را تشدید می‌کند. عدم استفاده از مواد SLS در خمیردندان باعث کاهش آفت می‌گردد.

درافراد با بیماری مزمن پوستی استفاده از SLS باعث بدتر شدن بیماری می‌شود و ثابت شده‌است قرارگیری پوست باعث تحریک پوست و خارش می‌گردد در مطالعات بالینی نشان داده‌است قرارگیری پوست به مدت طولانی و مستمر (بیش از ساعت) باعث تحریک پوست صورت بزرگسالان حتی در جوانها می‌شود و به نظر می‌رسد علت سوزش پوست و چشم SLS است.

تگزاپون و آسیب های پوستی

طبق ارزیابی پایگاه داده آرایشی و بهداشتی پوست گروه دندانپزشکی، “تگزاپن” “کم خطر ” است و با سمیت اندام، سوزش پوست و سم زدایی (آسیب به محیط زیست یا یک اکوسیستم خاص) ارتباط دارد. با این حال، سولفات‌ها در مقادیر کم توسط اداره غذا و داروی و بررسی مواد تشکیل دهنده آرایشی در نظر گرفته می شوند.

در یک سری آزمایش های انجام شده توسط کالج آمریکایی سم شناسی، غلظت های کمتر از ۱ درصد یا غلظت های بالاتری در نظر گرفته شده برای استفاده غیر متقارن، هیچ خطر قابل توجهی برای سلامتی انسان‌ها نداشتند؛ در غلظت های بالاتر، سولفات سبب آسیب سلولی شد.

در غلظت ۱۵ درصد با قرار گرفتن در معرض طولانی، اثرات مضر روی موش آزمایشگاهی شامل تحریک پوست، افسردگی، تنفس کاری، اسهال و حتی مرگ است. مطالعات نشان داده است که آسیب در غلظت های بالاتر افزایش می یابد، اما در محصولاتی طراحی شده برای استفاده نابجا مانند شامپو محدود شده است.

تگزاپن و خطر سرطان

گرچه هنوز به‌طور کامل اثرات استفاده SLS در پوست و مصرف مستقیم آن در ایجاد سرطان اثبات نشده‌است ولی درگزارش منتشر شده آورده شده‌است که این ماده سورفکتانت و محرک قوی برای پوست است.

SLS با اخلال در سطوح استروژن طبیعی و با ایجاد اثرات مشابهی در سطح سلولی به عنوان استروژن آندوژن، می‌تواند بروز سرطان تسریع کند. عامل فزونی سرطان سینه در سال‌های اخیر حتماً به مواد مصرفی مربوط است. حتی در مردان نیز دیده شده‌است.

به‌طور بالقوه SLS می‌تواند از طریق دیگری یعنی با واکنش با ترکیبات نیتروژن دار می‌تواند باعث سرطان شود. البته نگرانی عمده این است SLS با جهش سلولی و صدمه زدن به مواد ژنتیکی موجود در هر سلول باعث ایجاد بیماری گردد.

سولفاتها شایع شده اند که سرطان زا هستند، اما این ادعا بی اساس است. در دهه ۱۹۷۰، برخی از شامپو‌ها از یک ترکیب متفاوت، اتانول آمین لوریل سولفات استفاده کردند که حاویچ های سرطانی بود. امروزه این ترکیبات در محصولات آرایشی ممنوع می شوند و دیگر در ظروف شامپو خود تهدیدی برای شما ایجاد نمی کنند.

طبق نظر کالج سم شناسی آمریکا و پانل کارشناسان بررسی مواد تشکیل دهنده لوازم آرایشی، سدیم لوریل اتر سولفات در شامپو شما دارای خواص سرطان زایی نیستند، اما احتمال ابتدا به برخی سرطان‌ها را تشدید میکنند که در سال ۲۰۰۲ در مورد ارزیابی ایمنی انجام شده است.

اثرات سدیم لوریل سولفات یا تگزاپون بر چشم

سدیم لوریل با روش‌ها و از طریق مختلف دارای اثرات مضر بر چشم می باشد. یکی از اثرات سمی این ترکیب بر چشم‌ها ست که باعث می شود زمان ترمیم بافت پوششی قرنیه طولانی تر شود. مطالعات نشان می دهند که سدیم لوریل سولفات هم از نظر مکانیکی و هم از نظر شیمیایی باعث ایجاد زخم های قرنیه می شود.

این ترکیب بهبود بافت پوششی قرنیه را به ۸ تا ۱۰روز می رساند به عبارتی ترمیم زخم را کند و در مقایسه با شرایط طبیعی ۲ روز دیرتر بهبود می یابد. در صورتی که قرنیه به طور مناسب درمان نشود، تخریب بافت و عفونت آن را در پی خواهد داشت.

بسیاری از تغییرات در چشم بازتابی از تخریب پروتئین هاست و در صورت استفاده طولانی مدت بسیاری از محصولات حاوی سدیم لوریل سولفات امکان دارد باعث کاتاراکت یا کدورت قرنیه شود.

مطالعه ای که بر روی سلول های جنینی شبکیه چشم جوجه انجام شده است نشان می دهد که سدیم لوریل سولفات از رشد اکسون هایی که در نهایت شبکیه چشم را تشکیل می دهند به طور کامل جلوگیری می کند. سدیم لوریل سولفات می تواند برای چشم بزرگسالان و جوانان مضر باشد و لذا باید استفاده از آن در شامپو و صابون اجتناب شود.

آسیب به پوست توسط تگزاپون

سدیم لوریل سولفات و سایر سورفکتانت های آنیونی به طور وسیعی بافت پوششی پوست انسان را دچار تخریش و آسیب می کند. در حقیقت بیشتر واکنش های مضر پوست در اثر فرآورده های بهداشتی به خاطر سورفکتانت‌ها موجود در آنهاست. این ترکیب همچنین دارای خواص تخریشی است که اغلب این ترکیب را در مطالعات بالینی به طور عمدی برای تخریش پوست استفاده می کنند.

در مطالعه ای که با هدف مشخص کردن تفاوت در تخریش از نظر جنس و نژاد انجام شد، میزان از دست دادن بخار آب از طریق پوست در اثر سدیم لوریل سولفات به عنوان یک روش مفید در ارزیابی اثرات تخریبی سدیم لوریل سولفات به صورت واکنش های آلرژیک در افراد ظاهر میشود.

در مطالعه ای که بر روی ۲۴۲ نفر بیمار مبتلا به درماتیت اگزمایی صورت گرفت، واکنش های آلرژیک زیادی نسبت به سدیم لوریل سولفات مشاهده گردید. تماس مکرر با سدیم لوریل سولفات باعث درماتیت تماسی تخریشی می گردد و باعث شده است این بیماری به یک بیماری شایع در محل کار تبدیل گردد. تحقیقات نشان می دهد که سدیم لوریل سولفات پیوستگی کلی پوست را تا حدی زیادی دچار آسیب می کند.

تگزاپون و آسیب به دهان

سدیم لوریل سولفات نه تنها لایه اپیدرم پوست را دچار آسیب می کند، بلکه برای مخاط دهانی بی نهایت مضر است. این امر از این جهت مهم است که این ترکیب اغلب در خمیر دندان‌ها استفاده می شود.

مطالعات نشان می دهد که سدیم لوریل سولفات یک ترکیب مضر برای بافت های دهانی است. بسیاری از افرادی که از بیماری های مخاطی دهان رنج می برند تا حد زیادی به خاطر وجود سدیم لوریل سولفات در خمیر دندان و ترکیباتی است که استفاده می کنند. سدیم لوریل سولفات به طور قطع بیماری های مخاطی دهان را تشدید خواهد کرد.

مطالعات نشان می دهد که اثر تخریبی سدیم لوریل سولفات برروی پروتئین‌ها در موسین دهان باعث افزایش بروز زخم های آفتی می شود. سایر مطالعات و تحقیقات نشان می دهد که افراد مبتلا به کم کاری غدد براقی باید از سیگار کشیدن و استفاده از خمیر دندان های حاوی سدیم لوریل سولفات اجتناب کنند.

تخریب پروتئین های سلولهای بدن توسط تگزاپون

سلول‌های بدن از پروتئین ساخته شده‌است. توسعه این سلول‌های به شدت وابسته به فرایندهای تکثیر سلولی است که به‌طور مستمر بدن بااز بین بردن سلول‌های آسیب دیده و قدیمی تر و جایگزین کردن آن‌ها با سلول‌های سالم و جدیدتر این فرایند را کنترل می‌کند و تقریباً جایگزینی هر سلول در بدن حداقل ۷ سال است.

SLS با اثرگذاری روی مولکولهای بدن و پروتئینها، از طریق تشکیل پل شیمیایی بین بخش‌های محلول در چربی و محلول در آب باعث می‌شود که نیروهای مورد نیاز هیدروفوبیک برای حفظ ساختار پروتئین و مولکول فرو بریزند و این فرایند غیرقابل برگشت است.