آشنایی با گیاه سیر و خواص آن

سیر با نام علمی  Allium sativum گیاهی است از راسته مارچوبه‌سانان (Asparagales) از تیره نرگسیان و زیر تیره پیازیان (Alliaceae) و سرده سیر (Allium).

گیاه سیر علفی و دائمی که ساقه آن تا ارتفاع ۴۰ سانتیمتر نیز می‌رسد. قسمت زیر زمینی آن متورم و مرکب از ۵ تا ۱۲ قطعه و محصور در غشاهای نازک و ظریف برنگ خاکستری مایل به سفید است.

برگ‌های آن باریک و نواری شکل به رنگ سبز تیره و گل‌های آن کوچک و صورتی رنگ که به صورت یک چتر در انتهای ساقه ظاهر می‌شود.

سیر و پیاز رابطه‌ای نزدیک با هم دارند. به‌طور کلی ۲ نوع سیر وجود دارد.

سیر آمریکایی بنام Greole نامیده می‌شود. این نوع سیر دارای پوست سفید بوده و از انواع دیگر قوی تر است.

سیر تاهیتی که از بقیه درشت تر است و گاهی قطر آن به ۸ سانتیمتر می‌رسد.

ویژگی های گیاه سیر

گیاهی علفی و دارای ساقه ای به ارتفاع 20 تا 40 سانتی متر و حتی بیشتر است. بولب آن که قسمت متورم و زیرزمینی گیاه را تشکیل می‌دهد، مرکب از 5 تا 10 قطعه متورم، محصور در غشاهای نازک و ظریف، به رنگ خاکستری مایل به سفید است.

برگ هائی باریک و گل هایی به رنگ سفید چرک، منقوش به لکه های کوچک و قرمز رنگ دارد.

از مشخصات برگ های آن این است که اولاً وضع آیخته از ناحیه غلاف دارند و ثانیاً پهنک برگ های آن طویل و منتهی به غلاف درازی است که قسمت زیادی از ساقه را فرا می‌گیرد و به علاوه غلاف برگ های آن یکدیگر را می‌پوشانند.

مجموعه گل های گیاه نیز همراه با برجستگی های کوچک در رأس دمگل درازی به تعداد کم یا ظاهر گل آذین چتر مانند ظاهر می‌شود.

براکته متورم و منتهی به رأس باریک و درازی نیز، مجموعه گل‌ها را فرا می‌گیرد که نازک و غشائی است. حالات غیر طبیعی مختلفی در این گیاه وجود دارد که یکی از آنها بولب مرکب از 3 برجستگی متورم است.

واریته های سیر به دو دسته تقسیم می‌شود که دسته اول دارای سه واریته بنام های زیر می‌باشد:

1) A. sativum var. sativum (به سیر طوقه باریک و بدون ساقه گل دهنده ارقام Rocambole و Continental از این واریته می‌باشند)

2) A. sativum var ophioscorodn (سیر طوقه کلفت ساقه گل دهنده کشیده و خمیده )

3) A. sativum var.Scordoprasum (با ساقه گل دهنده ایستاده) دسته دوم دارای واریته های زیر می‌باشد.

4) A. Sativum var sagitatum Kuz ( با ساقه گل دهنده A. Sativum var vulgarae Kuz بدون ساقه گل دهنده

موطن اصلى سیر را منطقه آسیا و نواحى ایران و افغانستان مى دانند. در زمان هاى بسیار قدیم سیر را در چین و ژاپن مى کاشتند. این گیاه در چین در ردیف گیاهان داورئى قرار داشته و در اصطلاح به مخزن الادویه تعلق دارد.

در مصر قدیم سیر توأم با سایر گیاهان پیازى به عنوان یک مادهٔ غذائى اصلى مورد تغذیه کارگرانى که مشغول ساختمان اهرام مصر بوده‌اند قرار مى گرفته است.

هرودویت Herodot مورخ یونانى راجع به مصرف زیاد سیر در مصر گزارش کرده است با وجود این در آثار نقاشى شده آن زمان هیچ‌گونه تصویرى از این گیاه دیده نشده است.

زیرا سیر از دیدگاه مذهبیون آن زمان یک گیاه ناپاک تلقى مى شده است. یونانى‌ها و رومى‌ها سیر را در باغچه‌هاى مخصوص مى‌کاشتند و ازآن غذاى ارزانى تهیه کرده و به فقرا مى دادند.

سربازان رومى زیاد سیر مى‌خوردند، زیرا عقیده داشتند که سیر به آنها جرأت مى‌بخشد و یا جرأت آنها را افزایش مى‌دهد. این تصور همچنان در بسیارى از جوامع پابرجا است، مثلاً انگلیسى‌ها به خروس جنگى هاى خود سیر مى خورانند.

درباره اثرات داروئى و بهداشتى سیر گفته مى شود که سیر اثر ضدعفونى کننده داشته و کرم معده را از بین مى برد.

سیر براى مداواى اسهال، برنشیت و سل سینه مفید تشخیص داده شده و فشار خون را پائین مى آورد. به‌علاوه سیر پیاز مو را تقویت کرده و بسیارى آن را براى تقویت حافظه و معالجه کُند ذهنى مؤثر دانسته‌اند.

البته تذکر این نکته ضرورى است که افراط در خوردن سیر زیان‌آور است و عوارضى سخت دارد.

سیر

خواص سیر و فواید فوق العاده و بی نظیر مصرف سیر

خواص سیر به قدری زیاد است که با خواندن فواید و خواص آن شاید خود را مجبور به استفاده ازآن در هر وعده غذایی و در طول روز بکنید اما در برخی موارد هم باید در مصرف سیر احتیاط کنید.

سیر حاوی چه موادی است؟

به طور خلاصه اما مفید می‌توان گفت که سیر سرشار از فولیک اسید، ویتامین C، کلسیم، آهن، منیزیم، پتاسیم و مقدار کمی روی و ویتامین های B2، B1 و B3 است.

از سالهای دور تا کنون از سیر برای تصفیه خون استفاده می‌شده است. سیر حاوی ترکیبات گوگرد است که سیستم ایمنی بدن را تحریک کرده و پتانسیل بالایی در نابودی تومورهای سرطانی دارد.

خوردن سیر مجاری تنفس و خون را پاک می‌کند و با این کار از شدت و زحمت تنگ نفس کاسته و گاهی موجب درمان آن می‌شود.

بعضی از انواع سل ریوی را معالجه می‌کند مخصوصا وقتی که با شیر ممزوج شود، زیرا در این صورت اثر قابل توجهی در کشتن میکرب کوخ دارد (میکرب سل).

سیر پوست بدن را خوش رنگ و گونه را سرخ و روده‌ها را از عفونتها پاک می‌کند به خصوص در اطفال، و با این خصوصیت سپری مقابل تیفوئید و دیفتری و مسکن سیاه سرفه و خروسک است.

• فواید شگفت انگیز سیر
• عفونت های تنفسی را درمان می‌کند.
• برای تسکین دندان درد، سیر خام را روزی چند بار روی لثه و دندان بمالید.
• سیر له شده را روی زگیل قرار دهید تا از بین برود.
• برای درمان سینوزیت، چند حبه سیر له شده را در کره تفت دهید و با نان میل کنید.
• یک حبه سیر را ریز خرد کنید و با کمی آب میل کنید تا نفخ، یبوست و درد معده برطرف شود.
• بوی سیر با جویدن کاهو، جعفری یا خوردن شیر، سیب یا عسل رفع می‌شود. همچنین گذاشتن مقداری چای خشک در دهان و قورت دادن آن.
• روزانه مصرف نصف یا یک حبه سیر خام توصیه می‌شود.
• مصرف پماد غلیظ سیر ممکن است موجب تحریکات جلدی و حتی سوختگی های خفیف شود.
• سیر برای درمان نسیان و فراموشی مفید است.
• مالیدن سیر بر روی گل مژه و جوش پلک چشم باعث برطرف شدن آنها می‌شود.
• گذاشتن سیر پخته در طی چندین روز بر روی میخچه و زگیل باعث رفع آنها می‌شود.

سایر مصارف سیر شامل استفاده از آن برای درمان تب، سرفه، سردرد، شکم درد، احتقان سینوسی، نقرس، روماتیسم، هموروئید، آسم، برونشیت، تنگی نفس، فشار خون پایین، قند خون پایین، قند خون بالا و جای گزیدگی مار استفاده می‌شود. همچنین از سیر برای مبارزه با استرس و خستگی و حفظ سلامت کبد نیز استفاده می‌گردد

سیر از جمله سبزیجاتی است که باعث پیشگیری از بسیاری از سرطان‌ها می‌شود. مانع از بروز سرطان روده بزرگ، سینه، معده، پروستات و مثانه می‌شود.

سیر برای درمان بیماری های مختلفی ازجمله آسم، برونشیت، روماتیسم، نقرس، میخچه و زگیل (به صورت موضعی)، سل، دندان درد، نیش زدگی و فشار خون بالا مفید است.

در ضمن، سنگ کلیه را خرد می‌کند و در ضدعفونی کردن دستگاه های ادراری و عفونت های واژینال و مثانه نیز مؤثر است.

سیر و خواص فوق العاده آن

مصرف روزی نصف استکان از عصارهٔ سیر و لیمو ترش، تاثیر بسیار زیادی در رفع گرفتگی رگ‌ها خواهد داشت.

• برطرف کننده سرفه، سرماخوردگی و گرفتگی سینه است.
• با عفونت مجرای گوارشی مقابله می‌کند و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
• برای افرادی که مبتلا به پرکاری تیروئید هستند، مفید است زیرا که منبع عالی ید است.
• ویتامین c موجود در آن برای درمان بیماری اسکوربوت (نوعی بیماری خونی ناشی از کمبود ویتامین ث) موثر است.
• برای سلامت قلب مفید است و با انواع بیماری های قلبی عروقی مقابله می‌کند.
• سیر برای برطرف کردن سرما خوردگی، سرفه و گرفتگی سینه
• بعضی از افراد از سیر برای پیشگیری از سرطان کولون، سرطان معده، سرطان سینه، سرطان پروستات و سرطان ریه استفاده می‌نمایند.
• همچنین از سیر برای درمان سرطان پروستات و مثانه نیز استفاده می‌گردد.
• در عین حال از سیر برای درمان پروستات بزرگ شده، دیابت، ورم مفاصل، آرتروز، رینیت آلرژیک (تب یونجه)، اسهال مسافران، فشار خون بالا در اواخر بارداری، سرماخوردگی، پیشگیری و درمان عفونت های باکتریایی و قارچی استفاده می‌شود.
• سولفور و سلنیم در آن مانع از بروز تومور می‌شود و در صورت ایجاد تومور، اندازه های آن را کاهش می‌دهد.
• خاصیت مسکن آن دندان درد را درمان می‌کند.
• با بالابردن میزان انسولین، قند خون را تنظیم می‌کند.
• آنتی اکسیدان قوی موجود در آن، رادیکال های آزاد را که باعث پیری و بیماری می‌شود خنثی می‌کند.
• با رقیق کردن خون مانع از لخته شدن خون می‌شود و در نتیجه احتمال بروز سکته را کاهش می‌دهد.
• خاصیت ضدالتهابی دارد.
• سیر خام حاوی آنتی بیوتیک طبیعی به نام آلیسین است و باکتری های مقاوم به دارو مانند «MRSA» و «هلیکوباک تر پیلوری» را که باعث زخم معده و سرطان معده می‌شود از بین می‌برد.

مضرات مصرف نادرست سیر

مادران شیرده در خوردن سیر زیاده روی نکنند زیرا سبب تغییر مزه شیر آنها شده و ممکن است نوزاد از خوردن شیر صرف نظر کند.

زیاده روی در مصرف سیر باعث سرگیجه، کاهش فشار خون، آلرژی (حساسیت)، و در موارد نادر منجر به خونریزی می‌شود.

‏ظاهرا سیر تاثیری بر متابولیسم داروها ندارد، اما بیمارانی که از داروهای ضد انعقاد خون مثل آسپرین استفاده می‌کنند، باید در مصرف سیر احتیاط کنند، زیرا سیر مانع از انعقاد خون می‌شود.

‏از این رو افرادی که جراحی می‌کنند، باید 7 تا 10 روز پیش از جراحی از خوردن سیر خودداری کنند، زیرا زمان خونریزی را ‏طولانی تر می‌کند. ‏

زنان آبستن یا شیرده بهتر است از‎ ‎سیر استفاده نکند.‎

سیر را به صورت قرص سیر،ترشی سیر،سیر سرخ شده و…استفاده می‌کنند.

بعضی از افراد از روغن بدست آمده از سیر برای درمان عفونت های قارچی، زگیل‌ها و میخچه استفاده می‌نمایند.

هرچند تحقیقات علمی نشان می‌دهد که سیر می‌تواند قادر به درمان عفونت های قارچی از قبیل پای ورزشکاران می‌باشد، اما کارایی روغن سیر برروی زگیل‌ها و میخچه ثابت نشده است.

مصرف سیر در باردرای زمانیکه در مقادیر درست مصرف شود، عموما بی خطر می‌باشد. سیر عموما زمانیکه در مقادیر درمانی مصرف می‌شود، در دوران باردرای پر خطر می‌باشد.

زمانیکه سیر بر روی پوست استفاده می‌گردد، عموما می‌تواند خطرناک باشد. سیر می‌تواند باعث آسیب دیدن پوست به شکل سوختگی شود.

مصرف سیر خوراکی برای عموم مردم مطمئن و ایمن می‌باشد. سیر می‌تواند باعث بوی بد دهان، احساس سوزش در دهان و یا معده، سوزش معده، بادشکم، تهوع و استفراغ، بوی بد بدن و اسهال شود.

این عوارض جانبی عموما در مصرف سیر خام بیشتر می‌باشد. همچنین سیر می‌تواند خطر خونریزی را نیز افزایش دهد. آسم و سایر واکنش های آلرژیکی نیز در افرادیکه سیر مصرف می‌کنند ممکن می‌باشد.

سیر

موانع مصرف سیر و مضرات سیر

بیماری هایی که سیر در آنها بی تاثیر است

دیابت – بنظر نمی رسد که مصرف سیر تاثیری در درمان قند خون بالا داشته باشد.

درمان هیلوباکتر – هرچند در نتایج آزمایشگاهی مصرف سیر باعث کاهش این باکتری شده بود، ولی در عمل چنین چیزی مشاهده نشد.

کلسترول بالا – تحقیقات زیادی در رابطه با تاثیر سیر بر چربی خون، کلسترول خون و تری گلیسیرید انجام شده است، با اینحال نتایج در این مورد مختلف است.

سرطان سینه و سرطان ریه